Blonde tapuit op vrijdag de dertiende

Het is donderdag om 15:24 als Bram ter Keurs 2 WhatsAppjes in de groep Bird Alerts Texel plaatst: de ene is een vluchtfoto van een blonde tapuit en de ander een locatie-aanduiding. De vogel is gezien op het campinggedeelte van Landal Sluftervallei, aan de rand van de Eierlandse Duinen. Intrigerend wat er dan voor een adrenaline door je heen schiet als je op kantoor in Utrecht Papendorp net aan je laatste van vijf avonddiensten op een rij bent begonnen, en pas de volgende dag plannen hebt om naar Texel te gaan… De voorlopige determinatie was mannetje Oostelijke Blonde Tapuit, maar in de loop van de middag draaide dit naar een Westelijke. De vogel werd die dag alleen nog gezien door de gelukkige Arend Wassink.

Gelukkig werd de tapuit vanochtend voor half acht alweer teruggevonden door de vogelaars op het eiland. Zelf gingen we rijden voor de boot van twaalf uur en die haalden we met gemak. Langzaam maar zeker druppelden er wat meer foto’s het internet op en op het moment dat we bij ons huisje op het naastgelegen bungalowpark aankwamen, gingen de meningen in de app toch weer naar een 2kj man Oostelijke Blonde. Vanwege onder meer de wel erg bruin gesleten slagpennen en de lange handpenprojectie. Op dat moment gingen natuurlijk alle alarmbellen rinkelen. We hadden in oktober immers nog de Westelijke Blonde Tapuit van Koen Stork teruggevonden en wereldkundig gemaakt, maar buiten die vogel nog geen (tot op soort gedetermineerde) blonde tapuit in Nederland waargenomen.

Als we iets voor half twee het campingterrein oplopen, is de vogel meteen in de pocket. Het is dan met slechts drie andere vogelaars ter plaatse nog opmerkelijk rustig. De tapuit laat zich in de twee uur die volgen super zien en zit geregeld op de picknicktafels, draadjes en paaltjes op het campingterrein, alsof het niets is! Wel is het duidelijk een schuw en vliegerig diertje en we moeten dan ook geregeld een duintje op of over om hem weer terug te vinden. We zien daarna met veel dank aan Diederik Kok ook nog samen met Sven Valkenburg de Gestreepte Strandloper in polder Waal en Burg, maar het lijkt me wel duidelijk wat de ster van de dag is.

De determinatie van de blonde tapuit is nog altijd ongewis, maar de vogel vertoont mijns inziens overeenkomsten met een eerder geval op Texel en een vogel bij Aagtekerke, dit waren beide Oostelijke. In ieder geval is het een goed zeldzaam beest wat het ook wordt: er staan pas drie Westelijke en vier Oostelijke op de Nederlandse lijst (www.dutchavifauna.nl). Er zijn zojuist gelukkig wel uitwerpselen verzameld, dus we gaan er vast ooit nog wel achterkomen. 

blondetapuit
Blonde tapuit, Landal Sluftervallei, Texel, 13 april 2018 (foto: Robert van der Meer)

20180413_142038

westel
Westelijke Blonde Tapuit, Waal en Burgerdijkje, Texel, 19 oktober 2017

Ongeziene Stormmeeuw

Het is bekend dat Stormmeeuwen een stuk minder plaatstrouw zijn aan de wintergebieden dan bijvoorbeeld Kokmeeuwen. Als gevolg kunnen vogels lange tijd onder de radar blijven, waar dit bij Kokjes meestal wel meevalt. Bijgevoegd Stormpje is daar een mooi voorbeeld van. In 2001 geringd in Oost-Polen, dit jaar in februari afgelezen bij Utrecht. 5753 dagen na het ringen was dit pas de eerste aflezing! 🙂

P1200380 Stormmeeuw

Naamloos

Ringaflezingen in 2016

Aan het einde van het jaar is het weer tijd om de balans op te maken. Wat heeft afgelopen jaar op vogelgebied gebracht? Ik focus mij in dit blog op de geringde vogels die ik in 2016 heb waargenomen, te weten 209 aflezingen van 188 individuen. 16 van deze vogels waren oude bekenden van mij die ik vóór dit jaar al eens tegengekomen was. Het ging in totaal om 25 soorten afkomstig uit 15 verschillende landen.

De soort die ik het meest aflees is de Zilvermeeuw en dat was dit jaar niet anders. Ook de aflezing op de grootste afstand van de ringplek en de oudste vogel waren Zilvermeeuwen. Een ander opvallend feit is dat ik dit jaar 3 keer zoveel Pontische Meeuwen als Grote Mantelmeeuwen aflas (9 om 3). Dat die Grote Mantels ook nog eens alle 3 op dezelfde dag op dezelfde plek in Denemarken geringd bleken te zijn, is helemaal een grappig toeval…

De bijzonderste ringaflezing van het jaar betrof zonder twijfel de Vale Gier die in mei op Texel neerstreek en die ik vorig jaar augustus al eens boven de achtertuin zag vliegen. De gier was in 2014 binnengebracht bij een opvangcentrum nabij Madrid en hier in 2015 weer losgelaten.

Ook was het erg leuk om de Pontische Meeuw met Poolse ring terug te zien die ik in 2012 als eerste na het ringen meldde en was het een primeur om een Meerkoet met halsband aan te treffen.

Nieuwe ringsoorten waren Knobbelzwaan, Kleine Zwaan, Vale Gier, Kluut, Bontbekplevier en Drieteenstrandloper. Nieuwe landen betroffen Slowakije en Oekraïne, terwijl ik ook voor het eerst een vogel uit Groenland (officieel tot Denemarken behorend) tegenkwam, zie hieronder.

12183301
Drieteenstrandloper B3BYYG (1e winter), Texel, 19-10-2016, geringd Ostgronland, Groenland, 10-07-2016 (foto Robert van der Meer)

Soorten

  1. Zilvermeeuw 66 aflezingen
  2. Kokmeeuw 31
  3. Nijlgans 29
  4. Kleine Mantelmeeuw 21
  5. Kolgans 9
  6. Pontische Meeuw 9
  7. Grauwe Gans 8
  8. Scholekster 5
  9. Lepelaar 5
  10. Rotgans 4
  11. Grote Mantelmeeuw 3
  12. Drieteenstrandloper 2
  13. Kluut 2
  14. Vale Gier 2
  15. Kleine Zwaan 2
  16. Meerkoet 1
  17. Wilde Eend 1
  18. Knobbelzwaan 1
  19. Steenloper 1
  20. Bontbekplevier 1
  21. Stormmeeuw 1
  22. Geelpootmeeuw 1
  23. Blauwe Kiekendief 1
  24. Grote Canadese Gans 1
  25. hybride meeuw 2

Landen

  1. Nederland 127 individuen
  2. Duitsland 22
  3. Denemarken 8
  4. Noorwegen 6
  5. Polen 6
  6. Rusland 5
  7. België 3
  8. Frankrijk 3
  9. Engeland 2
  10. Litouwen 2
  11. Zweden 1
  12. Finland 1
  13. Slowakije 1
  14. Oekraïne 1
  15. Spanje 1

(Totaal komt dit op 189 i.p.v. 188 uit: Kokmeeuw wit TRCR werd eerst ’s winters in Nederland geringd met een metalen ring en kreeg er in Polen een kleurring bij toen hij bij controle op het nest – 16,5 jaar later! – opnieuw gevangen werd.)

11909766
Blauwe Kiekendief wit LN (juv vrouw), Texel, 08-09-2016, geringd Texel, 30-06-2016 (foto Peter van der Meer)

Woestijntapuit!

Gistermorgen ontdekte ik tijdens het tellen van een groepje Bontbekken op het strand bij de Eierlandse Dam op de noordpunt van Texel een eerste-winter man Woestijntapuit. Deze 4e voor Texel en 40e voor Nederland bestreek een stuk strand van wel 700 m lang, wat voor flink wat stress zorgde bij enkele Texelse vogelaars!

Voor mij was het de derde ontdekking van een beoordeeltaxon (na 3 jaar geleden in 2 weken tijd zowel een Grauwe Fitis als jawel, een Baltische Mantelmeeuw) en ook mijn derde Woestijntapuit, op de dag af 6 jaar na de eerste!

12305064
1e winter man Woestijntapuit, 6 november 2016 (foto Peter van der Meer)

Een zomerse Vorkstaartmeeuw

– Een verslag van een bijzondere waarneming van een Vorkstaartmeeuw, op de kop af acht jaar geleden. –

Op 22 juli 2008 werd een Vorkstaartmeeuw ontdekt tussen de Scheveningse havenhoofden. Vorkstaartmeeuwen worden in Nederland vrijwel uitsluitend in het najaar gezien vanaf de bekende zeetrektelposten en dan met name bij harde aanlandige wind. Een pleisterende vogel midden in de zomer is dus uniek te noemen en wat dit geval helemaal bijzonder maakt is het feit dat het ging om een eerste-zomer (2kj), een kleed dat slechts eenmaal eerder werd vastgesteld in Nederland. Vogels van deze leeftijd blijven normaal gesproken op het Zuidelijk Halfrond. Voor ons betrof het nog een nieuwe soort en dus was de keuze snel gemaakt wat we de volgende dag zouden doen…

Eenmaal aangekomen op het Zuiderhavenhoofd vonden we de vogel snel terug, dobberend op het water. Hij liet zich mooi zien, kwam op korte afstand ook even langsvliegen en landde eenmaal zelfs even op de pier! Wat een leuke vogel, en extra speciaal omdat onze eerste Vorkstaartmeeuw dus ook nog eens zo’n bijzonder geval betrof. Het was ook nog eens Roberts verjaardag dus dat was alvast een mooi cadeau…

Leuk voor de tijd van het jaar was verder een Paarse Strandloper tussen enkele tientallen Steenlopers op het noordelijke havenhoofd. Door anderen werd nog een Kleine Jager en een onvolwassen Zwartkopmeeuw waargenomen. Na ruim een uur op de pier gebivakkeerd te hebben hielden we het weer voor gezien, een nieuwe soort én een prachtige waarneming rijker.

Zie voor meer informatie over deze unieke waarneming: van der Vliet, R. (2008). Eerste zomerkleed Vorkstaartmeeuw Larus sabini te Scheveningen op 22 en 23 juli 2008. Sula 21 (2): 62-65.

1-P1020929 Vorkstaartmeeuw
2kj Vorkstaartmeeuw, Scheveningen, 23 juli 2008 (foto Robert van der Meer)

3-P1020938 bij de Vorkstaartmeeuw

Vale Gier: tweede rondje Nederland

Op 19 mei 2016 werd een Vale Gier ontdekt in IJmuiden. Hij werd hier ook de volgende dag nog gezien, maar op 21 mei vloog hij via Alkmaar en Den Helder naar Texel. Doordat de locatie van de gier actief werd doorgegeven lukte het verschillende gealarmeerde vogelaars om de vogel onderweg op te pikken. Rond 13.20 kwam de vogel aan op het eiland. Via de Muy en het Oude Dijkje landde hij uiteindelijk in de bosrand aan de Californiëweg, aan de rand van de Staatsbossen en het Alloo. Hier zat hij geruime tijd bovenin een naaldboom bij te komen van zijn reis, maar veel rust kreeg de gier niet: hij werd regelmatig belaagd door onder meer de lokale Buizerds en Stormmeeuwen. Dat de gier hier niet al te veel onder gebukt ging en rustig in zijn boom bleef zitten, kwam goed uit voor de vogelaars die tot dan toe achter het net hadden gevist. Ook zij konden de vogel uitgebreid bewonderen.

10865667
Vale Gier, Californieweg, Texel, 21 mei 2016 (foto Robert van der Meer)

Nadat de foto’s die in IJmuiden van de vogel gemaakt werden op het internet verschenen, rees op basis van de combinatie van een gele pootring en een gaatje in de rechterarmvleugel het vermoeden dat het om dezelfde Vale Gier ging die vorig jaar een rondje Nederland deed. Die vogel overnachtte in de Staatsbossen alvorens door te vliegen naar Vlieland en Ameland, en vloog op zijn terugreis naar het zuiden boven onze tuin in Woerden!

10932200
Vale Gier, Ploeglanderweg, Texel, 28 mei 2016 (foto Peter van der Meer)

De gier trok langs de Californiëweg inmiddels steeds meer belangstellenden toen hij eens ging verzitten en de gele ring tevoorschijn kwam. Het opschrift ‘R04’ was duidelijk te lezen en daarmee was het nu zeker dat het om hetzelfde exemplaar ging als de vogel die in 2015 ons landje aandeed. De gier werd op 13 augustus 2014 als 1kj verzwakt opgenomen in een opvangcentrum in Peralejo, Madrid, Spanje en kreeg zijn vrijheid terug op 11 januari 2015. Een unieke situatie dat aangetoond is dat een en dezelfde Vale Gier in opeenvolgende jaren naar Noordwest-Europa afzwerft. De meeste geringde Vale Gieren die in Nederland gezien worden, zijn overigens uit Spanje afkomstig maar er is ook een vogel uit Noordoost-Italië bekend.

R04 bleef uiteindelijk tot 28 mei op Texel. Alleen op de dag van aankomst zat hij bij het Alloo. Later werd hij vooral langs de Ploeglanderweg waargenomen, waar hij in dezelfde boom is gezien als waarin hij een jaar eerder ook al verbleef! Vanwege het gebrek aan geschikt voedsel en het slechte weer tijdens zijn verblijf werd de vogel hier bijgevoerd met een doodgereden Haas en een Rotgans (zie hier de beelden die dat oplevert).

Na zijn Texelse avontuur vloog de gier door naar Den Helder, waar hij drie dagen bleef. Op 31 mei vertrok hij rond 11 uur richting zuid. Om 17 uur werd hij vervolgens op een akker bij Stellendam gefotografeerd. De dagen daarna werd hij even verderop, bij de golfbaan bij Melissant, nog gezien. De (voorlopig) laatste waarneming van de vogel is hier van 3 juni rond het middaguur. Wie weet zien we de gier volgend jaar terug op Texel…

Op de site van de Vulture Conservation Foundation is meer over deze gier te lezen.

10865669
Vale Gier, Californieweg, Texel, 21 mei 2016 (foto Robert van der Meer)

Kwartelkoning gezien!

Op de avond van dinsdag 7 juni had ik het geluk om een Kwartelkoning te zien. Na een halfuur wachten kwam de vogel tevoorschijn uit de vegetatie en liet zich gedurende een minuut prachtig zien en horen. Medewaarnemer Tijmen van Doornik maakte een filmpje van dit moment:

Na deze waarneming heb ik alle rallen in Nederland (alsook Kwartel) zowel gezien als gehoord!

De Kwartelkoningen op deze locatie waren dit weekend ook op de radio te horen bij Vroege Vogels: http://vroegevogels.vara.nl/nieuws/kwartelkoning-rukt-op-naar-de-stad

Een Meerkoet met een halsband

Op 10 maart zag ik een Meerkoet met een halsband in Voorzaan in Zaandam. De vogel hield zich op in een groepje van 10 Meerkoeten en droeg een witte halsband met daarop meerdere keren het opschrift U11. Na het invoeren van de waarneming op de site van de Poolse ringcentrale kwam naar voren dat de vogel al bijna twee jaar met zijn halsband rondzwemt. Het gaat om een mannetje dat in april 2014 werd geringd bij zijn nest in Jezoro Biezdruchowo, op maar liefst 842 kilometer van de locatie waar ik hem zag. De vogel is in dat najaar 130 kilometer naar het westen, in West-Polen, nog gezien en broedde in 2015 weer op exact dezelfde plek als het jaar daarvoor. En overwinteren doet hij dus blijkbaar in Nederland.

P1170511 Meerkoet U11 groot

Het was een apart gezicht om zo’n Meerkoet met halsband te observeren; de halsbanden die we kennen van ganzen en zwanen zien er toch heel anders uit, zowel qua grootte als wat betreft opschrift. Nu zullen er vast mensen zijn die dit wat minder mooi vinden, maar aangezien Meerkoeten hun meeste tijd in het water doorbrengen is een halsband nou eenmaal de efficiëntste manier om veel onderzoeksdata te verzamelen, dus ik kan er prima mee leven.

De enige andere waarneming die ik ken van een gehalsbande Meerkoet betreft wit C18, eveneens een Poolse vogel. Dit is een erg bijzonder geval omdat die vogel al tijdens vijf winters in Zwolle is gezien. Zie voor interessante informatie over C18 hier en hier.

P1170566 Meerkoet U11

P1170514 Meerkoet U11

Zilvermeeuw met Moskou-ring

Afgelopen weekend zag ik een eerste-winter Zilvermeeuw met een Moskva-ring in de haven van Oudeschild op Texel. De vogel kwam gretig af op het brood dat we voerden en werkte dit hongerig naar binnen. De ringgegevens zijn nog niet binnen maar vermoedelijk gaat het om een vogel die geringd is in Kandalaksha Nature Reserve of elders langs de kust van de Witte Zee. Op 24 januari zagen Pieter Duin en Bob Loos dit exemplaar al eens.

Meeuwen met een Russische ring zijn erg schaars in Nederland. Als er één gezien wordt gaat het meestal om een Zilvermeeuw (ssp. argentatus). Daarnaast zijn er waarnemingen bekend van Kok-, Storm- en Grote Mantelmeeuwen met een Russische ring. Voor mij was het de eerste keer dat ik een meeuw met dergelijke ring zag. Tevens betrof het waarschijnlijk de aflezing op de grootste afstand van de ringlocatie (hoewel vogels uit het uiterste noorden van Noorwegen van nóg verder komen, maar een vogel uit dit gebied ben ik tot dusverre nog niet tegengekomen).

img_744520scandinavische20zilvermeeuw202kj20ds0144362028moskou29
2kj Zilvermeeuw Moskva DS014436, 12 februari 2016, haven Oudeschild, Texel (foto Peter van der Meer)
p117004320moskva
2kj Zilvermeeuw Moskva DS014436, 12 februari 2016, haven Oudeschild, Texel

Satellite_image_of_Northern_Europe